پدیدۀ دولت هایِ در حال غرق: چاره اندیشی هایی از نظرگاه حقوق بین الملل

آثار زیان بار تغییر اقلیم می تواند تهدید منحصر به فردی را متوجه تمامیت سرزمینی دولت ها کرده و مفهوم کنونی دولت بودن را با مشکلات جدید و جدّی رو به رو سازد. امروزه خطر به زیر آب رفتن سرزمین دولت های جزیره ایِ کوچک و کم ارتفاع در نتیجۀ افزایش سطح آب دریاها به عنوان یکی از پیامدهای مستقیم و مخرّب تغییر اقلیم مطرح است. البته طبق برخی پیش بینی ها تغییر اقلیم می تواند حتی پیش از به زیر آب رفتن سرزمین های مذکور با غیرقابل سکونت نمودن آن ها به مهاجرت اجباری جمعیت از سکونت گاه های خود منجر شود. بر این اساس برخی کارشناسان معتقدند که تا پایان قرن حاضر، تعدادی از دولت های جزیره ای کوچک و کم ارتفاع مانند توالوو، کیریباتی، جزایر مارشال و مالدیو به طور کامل غیرقابل سکونت خواهند شد. با توجه به اینکه بر طبق موازین حقوق بین الملل، سرزمین و جمعیت در زمرۀ معیارهای اصلی دولت بودن به شمار می آیند، سؤال اساسی آن است که دولت های مذکور با چه سرنوشتی روبه رو خواهند بود. مقالۀ حاضر در صدد است ضمن بررسی علمی موضوع تغییر اقلیم و پیامدهای آن، به تبیین چالش های ناشی از تغییر اقلیم و به طور خاص، افزایش سطح آب دریاها بر حقوق بین الملل حاکم بر دولت بودن بپردازد. به علاوه در این مقاله تلاش شده است که ضمن تبیین وضعیت حقوقی دولت هایی که با تهدید موجودیت خود به عنوان دولت مواجه اند، راهکارهایی برای حفظ شخصیت حقوقی دولت هایی که سرزمین خود را در نتیجۀ افزایش سطح آب دریاها از دست می دهند ارائه گردد.